Có thể coi mô hình kinh doanh là một thứ rất quan trọng đối với doanh nghiệp, nó là một trong những yếu tố góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tuy nhiên, khái niệm mô hình kinh doanh là gì và hiện đang có những mô hình kinh doanh mới nào thì không phải ai cũng rõ. Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây!
Mô hình kinh doanh là gì?
Mô hình kinh doanh được hiểu là chiến lược cốt lõi của một công ty, cửa hàng,.. để xây dựng kế hoạch kinh doanh đem lại lợi nhuận cao. Hay nói cách khách chính là xác định được sản phẩm mà học muốn phát triển, trong đó sẽ phải cần có thị trường, mục tiêu, các khoản kinh phí,…cho chiếc lược quảng bá độc đáo trong kinh doanh.
Mô hình kinh doanh rất quan trọng với các doanh nghiệp từ nhỏ đến lớn nó giúp công ty thu hút đầu tư và tạo động lực cho đội ngũ nhân viên. Riêng các công ty đã thành lập từ lâu, thì mô hình kinh doanh giúp họ dự đoán được các xu hướng và thách thức hiện tại lẫn tương lai.
Tại sao cần mô hình kinh doanh?
Một mô hình kinh doanh được đánh giá là lý tưởng nhất khi mang trong mình sự độc đáo, duy nhất và không dễ dàng sao chép được. Đó cũng là lý do mà các nhà quản trị luôn trăn trở trong việc hình thành và xây dựng chúng ngay từ đầu.
- Mô hình kinh doanh giúp định hướng chiến lược kinh doanh trong cả hiện tai và tương lai.
- Dự đoán doanh thu mỗi tháng của doanh nghiệp, phát hiện điểm mạnh và điểm yếu nguồn lực của công ty.
- Tạo tiền đề cho thiết lập các kế hoạch nhằm phục vụ công việc phân khúc nhóm khách hàng của doanh nghiệp.
- Thiết lập và duy trì các mối quan hệ lâu dài với khách hàng.
- Tạo cơ hội mở rộng thị trường kinh doanh.
- Tập trung phát triển các nguồn lực chính của doanh nghiệp.
Các bước xây dựng mô hình kinh doanh tối ưu, hiệu quả
Xác định những yếu tố quan trọng trong mô hình kinh doanh
Có thể thấy mỗi bộ phận trong mô hình kinh doanh đều có những đặc trưng và có những nhiệm vụ quan trọng riêng để tổng hợp các thông tin quan trọng trong việc phát triển. Các thành phần tỏng đó bao gồm như sau:
- Đề xuất giá trị: Tính năng là cho sản phẩm/dịch vụ hấp dẫn khách hàng.
- Thị trường mục tiêu: Nhóm khách hàng có nhu cầu hướng đến sản phẩm.
- Lợi thế cạnh tranh: Ưu điểm nổi bật của sản phẩm mà các đối thủ cạnh tranh không có.
- Cấu trúc chi phí: Bao gồm chi phí cố định, biến đổi mà doanh nghiệp đưa ra yêu cầu để hoạt động.
- Các chỉ số chính: Những thông số mà công ty có thể đo lường được.
- Nguồn lực: Bao gồm tài sản vật chất trí tuệ và tài chính của công ty
- Vấn đề và giải đáp: Các vấn đề dễ gặp phải ở nhóm khách hàng mục tiêu và cách mà công ty đưa ra để giải quyết.
- Mô hình kinh doanh: Một khuôn khổ để xác định nguồn thu nhập khả thi để theo đuổi.
- Các dòng doanh thu: Bao gồm những chiến lược mà công ty có thể làm để tạo ra thu nhập.
- Biên lợi nhuận: Số dòng doanh thu vượt quá chi phí kinh doanh
Đây là những yếu tố cơ bản cần thiết để tạo nên một mô hình kinh doanh hoàn chính. Tuy nhiên không phải doanh nghiệp nào cũng tuân theo những yếu tố này để thực hiện thành công, vậy nên trước khi làm bạn cũng cần tìm hiểu kỹ về những nội dung này để xây dựng kế hoạch tốt hơn.
Các bước xây dựng mô hình kinh doanh hiệu quả
- Bước 1: Xác định thị trường và phân khúc nhóm khách hàng mục tiêu.
Bất kỳ ai khi bắt đầu kinh doanh cũng phải thực hiện bước này đó chính là bạn phải tìm kiếm và xác định được thị trường và xác định nhóm khách hàng mục tiêu. Bạn cần xác định được nhóm đối tượng bạn hướng đến là ai, học đang có những nhu cầu gì? sau khi đã trả lời được những câu hỏi này, bạn sẽ phải khảo sát trên thị trường để xem sản phẩm nào đã đáp ứng nhu cầu đó, mọi sự đáp ứng có đúng mong muốn của khách hàng không? Công việc này vô cùng quan trọng đóng vai trò quyết định trong việc lựa chọn sản phẩm kinh doanh đúng đắn cho doanh nghiệp.
- Bước 2: Lên ý tưởng sản phẩm, dịch vụ phù hợp với nhu cầu khách hàng.
Khi đã có kết quả từ bước 1, xác định được thị trường và nhóm khách hàng mục tiêu, doanh nghiệp của bạn sẽ cùng phân tích để đưa ra những ý kiến xem cần đầu tư vào loại sản phẩm dịch vụ nào để đáp ứng tốt nhu cầu cho khách hàng. Những gì doanh nghiệp cung cấp sẽ phải đáp ứng các nhu cầu về cả giá cả, mẫu mã, chất lượng phù hợp. Ngoài ra sản phẩm của bạn cũng cần phải tạo ra sự khác biệt để không đụng hàng với các đối thủ cạnh tranh trong cùng lĩnh vực.
- Bước 3: Xây dựng kế hoạch sản xuất, xác định chi phí.
Bước tiếp theo để có một mô hình kinh doanh chính là triển khai ý tưởng, bạn sẽ cần lên kế hoạch để sản xuất cũng như đưa các sản phẩm vào thực tế. Quá trình này sẽ tốn của bạn rất nhiều thời gian và sức lực trong việc phải đau đầu để tính toán và hạn chế các mức chi phí phát sinh nhất có thể. Tất cả các khoảng như: thuê nhân công, mua nguyên vật liệu, sửa chữa,.. đều phải được dự trù và tính toán ngay từ đầu để cân nhắc với nguồn vốn mà bạn có.
- Bước 4: Tạo chiến lược quảng bá sản phẩm đến khách hàng.
Sau khi đã bắt đầu vào công việc kinh doanh thì mọi doanh nghiệp cần phải xây dựng kế hoạch Marketing để đưa sản phẩm của mình đến gầy hơn với người tiêu dùng. Bạn có thể áp dụng nhiều chiến lược khác nhau từ cổ điển đến hiện đại miễn sao làm nổi bật được hình ảnh của doanh nghiệp trên thị trường. Điều quan trọng trong khâu này đó chính là tạo ra chương trình ưu đãi hợp lý, làm sao để thu hút được đông đảo nhóm khách hàng nhất. Bạn sẽ tổng kết lại những phản hồi của khách hàng sau khi được trải nghiệm để từ đó phát huy cũng những khắc phục những điểm yếu.
- Bước 5: Hoàn thiện mô hình kinh doanh.
Toàn bộ những hoạt động chính trên đó là những sự trải nghiệm và hoàn thiện một mô hình kinh doanh hiệu quả. Khi đã đưa được sản phẩm đến tay của khách hàng, bạn sẽ cần cải thiện thêm rất nhiều yếu tố khác nữa để củng cố cho doanh nghiệp ngày càng vững mạnh hơn trên thị trường. Việc luôn cô gắng nỗ lực vì bộ mặt của doanh nghiệp cũng chính là cách mà bạn đến gần hơn với những khách hàng của mình.
Xem thêm: Kế hoạch kinh doanh online là gì? Các bước cho kế hoạch kinh doanh online
Top 5 mô hình kinh doanh tiềm năng và phổ biến tại Việt Nam
1. Mô hình kinh doanh truyền thống
Loại mô hình này được hoạt động theo cách các sản phẩm sẽ được đưa từ nhà sản xuất đến khâu trung gian (tổng đại lý, đại lý đa cấp, cửa hàng bán lẻ,..) rồi mới đến được tay người tiêu dùng. Hay hiểu đơn giản là nó được tập hợp từ các mô hình nhỏ lẻ và sau khi qua trung gian, nhà sản xuất sẽ phải bỏ ra một số tiền tri trả nhất định cho các đối tượng: vận chuyển, nhân công,…Đây là mô hình khác quen thuộc tại Việt Nam hiện nay do rất nhiều những hộ gia đình lựa chọn hình thức kinh doanh tại nhà đó chính là mở các quán tạp hoá nhỏ lẻ và nhập hàng từ các đơn vị nhà sản xuất tin cây.
2. Mô hình kinh doanh trực tuyến
Khi Internet ngày càng phát triển thì đây chính là một mô hình kinh doanh không chỉ phố biến ở bên nước ngoài và còn lan truyền rộng rãi tại Việt Nam. Họ có thể bán hàng trên tất cả các công cụ trực tuyến dưới nhiều hình thức khác nhau từ đăng bài bán sản phẩm đến livestreams trực tiếp qua các nền tảng phổ biến: facebook, shoppe, tiktokshop,… Ngoài ra, họ cũng thực hiện thêm các chiến dịch, sử dụng công cụ Digital Marketing để quá trình kinh doanh, bán hàng đạt hiệu quả cao hơn.
3. Mô hình hợp tác kinh doanh
Hiện nay nhiều doanh nghiệp đã sử dụng mô hình này để thúc đẩy sự hợp đôi bên, tạo quan hệ tiền đề để cả hai cùng phát triển. Cả hai doanh nghiệp khi hợp tác cần đảm bảo về quyền lợi và sự bảo mật của đối phương, Ví dụ một số thương hiệu nổi tiếng như: Lotteria, Highlands Coffee,..
4. Mô hình kinh doanh lưu động
Đây là mô hình mới trở nên phổ biến tại Việt Nam trong vài năm gần đây, mô hình này hoạt động thương mại một cách độc lập mà không cần phải đăng ký kinh doanh. Mô hình này được thể hiện thông qua các hoạt động thương mại mà không có địa điểm cố định, thể hiện thông qua các hình thức được tích hợp ngay trên các phương tiện giao thông: xa đẩy, xe máy, xe tải,..
Các sẽ không khó để bắt gặp mô hình kinh doanh tại Việt Nam, đó chính là những gánh hàng nhỏ, những xe đẩy ăn sáng,… mà bạn bắt gặp mỗi ngày trên những tuyến đường.
5. Mô hình đấu giá cao nhất
Đây là mô hình kinh doanh dựa trên việc đưa ra một sản phẩm kinh doanh và một mức giá sàn, người mua sẽ liên tục đưa ra các mức giá khác nhau tăng dần lên cho đến khi người trả giá cao nhất sẽ mua được sản phẩm.
Mô hình này thường được áp dụng trong các chương trình từ thiện hoặc các buổi đấu giá vật phẩm có giá trị, thường được sử dụng như một hình thức đo lường chất lượng của các sản được đưa ra và quảng bá thêm cho các đơn vị doanh nghiệp, cá nhân liên quan
Top 12 mô hình kinh doanh được yêu thích, nổi bật nhất hiện nay
1. Mô hình Canvas
Mô hình Canvas là một công cụ hữu ích dành cho những người đang có ý định khởi nghiệp, do Alexander OstrerWalder và Yves Pigneur đã sáng tạo ra và đã được sử dụng phổ biến rộng rãi trên nhiều các quốc gia phát triển, hình thành chiến lược kinh doanh và tạo ra động lực phát triển.
Mô hình Canvas sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quát và nhanh chóng của mô hình kinh doanh của công ty và loại bỏ những thứ không cần thiết so với kinh doanh truyền thống. Mô hình này sẽ giúp bạn tổng hợp được những các khía cạnh khác nhau của những doanh nghiệp có liên quan từ đó có thể phân tích điểm mạnh, điểm yếu của từng doanh nghiệp và tích luỹ thêm kinh nghiệm kinh doanh.
2. Mô hình kinh doanh B2B
Là loại mô hình hợp tác giữa các doanh nghiệp chủ yếu là trong lĩnh vực thương mại điện tử và hoạt động trên những kênh này là chính. Các giao dịch phức tạp sẽ được đơn giản hoá dựa trên thoả thuận ký kết trực tiếp trên hợp đồng, báo giá mua sản phẩm và các thoả thuận từ các bên liên quan.
Mô hình kinh doanh B2B gồm 4 loại chính: mô hình B2B trung gian, mô hình B2B thiên bên bán, mô hình kinh doanh B2B thương mại hợp tác, mô hình B2B thiên bên mua.
3. Mô hình kinh doanh B2C
Đây là mô hình giao dịch điện tử giữa các sàn thương mại điện tử và người tiêu dùng trong đó các giao dịch thương mại được thực hiện dưới sự hỗ trợ của các thiết bị điện toán và mạng truyền thông. Nói cách khác đây là hình thức các doanh nghiệp bán hàng, sản phẩm của mình đến tay người tiêu dùng trong môi trường số.
Bất kỳ doanh nghiệp nào phụ thuộc vào B2C đều phải duy trì tốt mối quan hệ của họ với khách hàng để đảm bảo rằng đây sẽ là những khách hàng tiềm năng và sẽ quay lại trong một thời gian nhất định. Với mục tiêu đưa các hoạt động tiếp thị phụ thuộc vào cảm xúc của khách hàng thì đây xứng đáng là một mô hình kinh doanh có sự đầu tư chỉn chu nhất vào khâu chăm sóc khách hàng và luôn tạo dựng được niềm tin trong giới kinh doanh.
4. Mô hình thương mại điện tử C2C
Mô hình kinh doanh thương mại điện tử C2C là hình thức cho phép khách hàng mua các dịch vụ, sản phẩm thông qua website nhưng bạn sẽ phải trả một phần chi phí nhỏ cho các sàn thương mại điện tử. Đặc điểm của mô hình này chính là bán những sản phẩm đa dang độc lạ nhưng khó tìm trên thị trường, tuy nhiên nó cũng được đi kèm với chất lượng đảm bảo và mang lại hiệu suất lợi nhuận cao cho người bán có thể nhận được ở mức tối đa.
5. Mô hình Bundling
Mô hình Bundling là một mô hình kinh doanh kết hợp bao gồm các công ty bán hai hay nhiều sản phẩm cùng nhau như một đơn vị duy nhất, thường các sản phẩm sẽ có mức giá thấp hơn so với việc họ tổ chức bán lẻ. Với mô hình này các công ty có thể tạo ra một môi trường tiêu thụ hàng hoá lớn cũng như cung cấp vào thị trường nhưng sản phẩm, dịch vụ đang khó bán. Tuy nhiên do các doanh nghiệp đang phải bán giá thấp hơn nên tỷ xuất lợi nhuận thường không cao.
6. Mô hình Freemium
Mô hình Freemium là quá trình mô tả lại một công ty cung cấp các tính năng cơ bản miẽn phí hoặc giới hạn cho người dùng và sau đó học tính phí thêm đối với những chức năng nâng cao bổ sung thêm. Bạn có thể hiểu đơn giản là một ứng dung, phần mềm nào đó bạn truy cập và tải về, nó sẽ cung cấp cho bạn một số các tính năng đơn giản nhất định, nhưng đối với tính năng vip là những gì nâng cao hơn thì bạn phải trả một khoản phí hằng tháng để chi trả cho dịch vụ này.
Ví dụ: Bạn có thể thấy phần lớn ứng dụng trên CH Play hoặc Appstore đều sử dụng mô hình kinh daonh này, các ứng dụng sẽ được truy cập miễn phí, điển hình như ứng dụng chính ảnh Picsart bạn vẫn có thể sử dụng các công cụ chỉnh ảnh cơ bản, nhưng đối với các bộ lọc màu đặc biệt hoặc các tính năng cao hơn thì bạn sẽ phải có ra phí hằng tháng để duy trì sử dụng.
7. Mô hình Crowdsourcing
Mô hình Crowdsourcing là mô hình cho phép các công ty khi thác mạng lưới nhân viên ở khắp mọi nơi mà không nhất thiết phải có mặt và làm việc trực tiếp tại công ty. Nó sẽ là hình thức thuê và quản lý nhân viên từ xa, mọi liên lạc trao đổi, tiếp nhận thông tin đều trực tiếp qua Internet hoặc các phương tiện truyền thông xã hội.
Mô hình này tạo điều kiện cho các công ty tiết kiệm thời gian tiền bạc cũng như sẽ được tiếp cận với những nhân tài trên toàn thế giới. Tuy nhiên việc quản lý sẽ hơi có chút khó khăn do mọi thứ đều chỉ được thực hiện thông qua mạng nên sẽ khó nắm được những vấn đều của nhân viên để trao đổi giải quyết.
8. Mô hình nhượng quyền
Trong tất các mô hình kinh doanh, có lẽ mô hình nhượng quyền là mô hình quen thuộc nhất bởi tính phổ biến rộng rãi của nó trên toàn thế giới. Mô hình này mô tả hình thức các doanh nghiệp cá nhân cho phép người khác kinh doanh sản phẩm hoặc thương hiệu cá nhân của mình và có thu phí trong một thời gian nhất định.
Khi một thương hiệu nào đó quyết định nhượng quyền thì mọi cửa hàng đó sẽ được thương hiệu “mẹ” giám sát chặt chẽ về mọi mặt. Từ nguyên vật liệu, công thức pha chế/chế biến, quy trình quản lý, thuê nhân viên,… sẽ được đồng bộ hoá giữa các chi nhánh nhượng quyền với nhau. Cũng bởi vậy mà việc kinh doanh sẽ dễ dàng hơn bao giờ hết vì đã có sẵn những nền tảng nhưng bạn cũng sẽ không thể có sự sáng tạo độc đáo để ghi dấu ấn cá nhân của mình.
9. Mô hình kinh doanh Blockchain
Bằng cách sử dụng các công nghệ của mô hình kinh doanh Blockchain và các hệ thống phân cấp các hoạt động trên phạm vi toàn thế giới, mô hình đã xử lý nhanh chóng được các giao dịch phức tạp thông qua việc trao đổi mật mã, mọi sự trao đổi và tương tác giữa mọi người với nhau sẽ được phân cấp và điểm danh.
10. Mô hình kinh doanh nhỏ gia đình
Dù bạn đã xây dựng được một công ty gia đình cá nhân với số vốn đầu tư khổng lồ thì với mô hình này bạn vẫn có thể nắm giữ được các quy trình hoạt động và khả năng kiểm soát mọi hoạt động của công ty cùng gia đình và đối tác kinh doanh. Mô hình này được xem là mô hình hợp lý hoá giữa các hoạt động tương tác trong kinh doanh, thống kê đầy đủ theo các quy trình chuẩn.
11. Mô hình sản phẩm dưới dạng dịch vụ
Mô hình sản phẩm phẩm dưới dạng dịch vụ là mô hình cung cấp những sản phẩm giống nhau cho số lượng người tối đa và các hoạt động này sẽ luôn được lặp đi lặp lại. Mô hình này là giải pháp thay thế tối ưu cho việc tiếp cận truyền thống giữa việc mua và sở hữu sản phẩm, nó đã được thiết lập bao gồm các điều khoản nhất định để cho thuê và sử dụng. Nói chính xác hơn là mô hình này cho thuê các dịch vụ chứ không phải mua sản phẩm.
Ví dụ: Một số công ty đang sử dụng sản phẩm làm mô hình dịch vụ điển hình ở Việt Nam như: Grap, be,..
12. Mô hình cho thuê
Mô hình cho thuê được thể hiện qua việc công ty sẽ mua sản phẩm từ người bán rồi cho phép công ty khác sử dụng lại sản phẩm đó thông qua việc chi trả một khoản phí nhất định. Mô hình kinh doanh cho thuê này hoạt động tốt nhất với các sản phẩm có giá trị cao như: các thiết bị y tế, bất động sản,…
Với mô hình kinh doanh cho thuê bạn hoàn toàn có thẻ bán lai các sản phẩm với mức giá cao hơn gấp nhiều lần phụ thuộc vào sự bàn bạc trao đổi của bạn với bên mua bán, việc kinh doanh diễn ra tốt sẽ đem lại cho bạn nguồn thu và lợi nhuận đáng kể.
Bài viết trên đây, chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu hết các bước để xây dựng một mô hình kinh doanh hiệu quả. Hy vọng rằng bạn sẽ thành công với mô hình kinh doanh mà mình lựa chọn nhé!
